Πέμπτη 28 Ιουνίου 2012

Τούτο Αφροδίτη κάλλους έλαβεν άθλον


Στο ένατο και τελευταίο από τα κείμενα της στήλης για το μυθιστόρημα του Λόγγου, που ξεκίνησαν στις 26 Νοεμβρίου 2011 με αφορμή την κυκλοφορία από τις εκδόσεις «Αιολίδα» του εξαίρετου, λογοτεχνικού, ευκολοδιάβαστου και ιδιαίτερα καλαίσθητου βιβλίου «Δάφνις και Χλόη», του από τα Λουτρά της Λέσβου Απόστολου Γονιδέλλη, παραθέτω, μαζί με την εικόνα του Νίκου Χατζηκυριάκου Γκίκα, τις απαντήσεις μου σε μερικές ερωτήσεις της Ερατώς:

- Στην Πύρρα γεννήθηκε τον 7ο π.Χ. ο ποιητής Λέσχης, που έργο του είναι η «Μικρά Ιλιάς», μήπως και ο Δάφνις της Μυτιληναίας Πύρρας, ήταν απ’ τα Δάφια της Μηθυμναίας Αρίσβης;

- Και σήμερα έχουμε ξένους βοσκούς. Ο βουκόλος, θηρευτής και την σύριγγα υπό του Πανός διδαχθείς Δάφνις, παραπέμπει στα Δάφια, όπου υπήρχε ναός Δαφνίας Αρτέμιδος.

- Μήπως το χωρίον Χλιόν παραπέμπει στη Χλόη;

- Χλόη ονόμαζαν τη Χθόνια θεά Δήμητρα επειδή απέδιδε τα πρώτα χόρτα. «Μίαν οικίαν εις θέσιν Χλιόν» δηλώνει το 1576 ο γιος του Αγίου Ιγνατίου Μεθόδιος στον Ζαπίτη Δαφίων Ελχάτζ Χασάν, «Χωρίον και θέσις Χλιόν» καθώς και «Ερημοκκλήσιον πλησίον του Μετοχίου αγίων Αναργύρων επί της νοτίου κλιτύος του Παρθενίου, ου διαγιγνώσκονται έτι τα αγιογραφήματα και όστις κατά Σίλβεστον καλείται “άγιος

Γεώργιος ο Χλοΐτης”» καταγράφει ο Σταύρος Καρυδώνης. («Τα εν Καλλονή της Λέσβου Μοναστήρια», Κωνσταντινούπολις 1900, σ.σ. 72, 24, 198).

- Παραπέμπουν και άλλα τοπωνύμια σε ονόματα του βιβλίου του Λόγγου;

- Η νύμφη Πίτυς, η αγαπημένη Νύμφη του Πάνα, παραπέμπει στην πίτυ, στα πεύκα που αναβλαστάνουν μετά από πυρκαγιά, του «εν Λέσβω εμπρησθέντος του Πυρραίων όρους του πιτυώδους», όπως υποστηρίζει ο Θεόφραστος. («Περί Φυτών Ιστορίας», Γ΄ 9. 5). Η Νάπη, η θετή μητέρα της Χλόης, υπενθυμίζει τον Ναπαίο Απόλλωνα. Ο Λάμων, ο βοσκός που βρήκε τον Δάφνη και τον περιμάζεψε, υποκρύπτει το αρχαιοελληνικό «Λειμών», που αποτελεί καταφύγιο της φύσης.

- Ποιος ήρωας του μυθιστορήματος «Δάφνις και Χλόη» έχει σχέση με τον Λόγγο;

- Ο Διονυσοφάνης, όπου στο ποίημα είναι ο πραγματικός πατέρας του Δάφνη, κατά τον συγγραφέα Otto Schönberger με το σύνθετο όνομα Διονυσο-φάνης θυμίζει τον διάσημο ιστορικό Θεοφάνη τον Μυτιληναίο, τον έμπιστο του Μέγα Γναίου Πομπήιου και ταυτόχρονα τον Διονυσόδωρο, δηλαδή τον ίδιο τον ποιητή Αύλο Πομπήιο Λόγγο Διονυσόδωρο, τον γιο του Αύλου Πομπήιου Ερμόλαου. (Longos Hirtengeschichten von Daphnis und Chloe, Ντύσελντορφ Γερμανίας 1998, εισαγωγή σελ. 199).

- Το αγρόκτημα του Διονυσοφάνη, του πατέρα του Δάφνη, ήταν στη σημερινή Αχλαδερή;

- Στο και σήμερα πλούσιο αγρόκτημα της Αχλαδερής με τις αχλαδιές, τις μηλιές και άλλα οπωροφόρα, ο Δάφνις από την κορυφή μιας μηλιάς έκοψε και πρόσφερε στη Χλόη το μήλο, όπως περιγράφει ο άριστος γνώστης της περιοχής του Πυρραίου Ευρίπου, ο Λόγγος: «Ένα μήλο, μεγάλο και καλό, στεκόταν μονάχο στου κλωναριού την άκρη» (§ 3.33.4: «και εν μήλον επέκειτο εν αυτοίς άκροις ακρότατον, μέγα και καλόν»). Ο Λόγγος ως γνήσιος Λέσβιος, επηρεασμένος από την Σαπφώ, υπενθυμίζει το μήλο που αναφέρει η ποιήτρια στα επιθαλάμιά της, όταν εξόριστη στην Πύρρα, εννιά αιώνες νωρίτερα, ύμνησε τον έρωτα και τη φύση με το στίχο: «Οίον το γλυκύμαλον ερεύθεται άκρω επ’ ύσδω άκρον επ’ ακροτάτω» και σε μετάφραση Ηλία Βουτιερίδη: «Έτσι και το γλυκόμηλο μονάχο κοκκινίζει στου κλωναριού την άκρη». (Aπό το βιβλίο του Πάνου Φραγκέλλη: «Η αληθινή Σαπφώ», τόμος Β., Αθήνα 2004, σελ. 119).

- Μήλο στα Καλλιστεία με τις θεές στην Τροία, μήλο και στην Πύρρα;

- Η περιγραφή του Λόγγου θυμίζει τον Πάρη με τις θεές Αφροδίτη, Αθηνά και Ήρα στην Τροία, αλλά και τα επί αιώνες διενεργούμενα Καλλιστεία στο Ναό των Μέσσων, όπου ο Λόγγος τονίζει: «Αυτό το μήλο κέρδισε η Αφροδίτη ως έπαθλο για το κάλλος της, αυτό σου προσφέρω και εγώ ως νικητήριο» (§ 3.34.2: «Τούτο Αφροδίτη κάλλους έλαβεν άθλον· τούτο εγώ σοι δίδωμι νικητήριον»).

- Θα πάμε εφέτος στην Αχλαδερή, στην Πύρρα και στον Ναό των Μέσσων;

- Ερατώ μου, θα πάμε και θα θυμηθούμε τους παρακάτω στίχους του Πλάτωνα από ένα Επίγραμμά του, σε μετάφραση Γιώργου Κοτζιούλα, με τους οποίους σου πρωτοαπευθύνθηκα: «Μήλο σου στέλνω· αν δέχεσαι κι εσύ ν’ αγαπηθούμε, κράτα το και την παρθενιά, δικό σου δώρο, δός μου. Μ’ αν ό,τι δεν επιθυμώ στοχάζεσαι και πάλι πάρ’ το, να ιδείς η ομορφιά τι λίγο που βαστάει».
Σάββατο 23 Ιούνιος 2012 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου